Eexterveen
Eexterveen is een langgerekt randveenontginningsdorp en ligt op een lage zandrug. Aan de westzijde van het dorp, parallel aan de Hondsrug, stroomt het riviertje de Hunze, oftewel de Oostermoersche Vaart. Eexterveen ontstond aan het begin van de zestiende eeuw, toen Eexter boeren begonnen met het ontginnen van de oostelijke venen van de boermarke Eext. Zij vestigden zich aan de rand van het veen en verkochten hun turf aan het Groninger Schuitenschuiversgilde, een schippersgilde dat lange tijd het alleenrecht had op de turfvaart in de Hunze. De nederzetting groeide gestaag en in 1764 had Eexterveen al 120 inwoners.
Na de vervening nam het agrarische karakter van Eexterveen toe. In 1896 werd de zuivelfabriek ‘Eexterveen’ opgericht, een fabriek die draaide op zowel hand- als stoomkracht. In 1943 sloot de fabriek, daarna deed het gebouw dienst als opslagplaats voor graan en veevoer en als kachelsteenfabriek. Tegenwoordig is in het fabrieksgebouw aan de Dorpsstraat een bouwbedrijf gevestigd.
In Eexterveen staat nog een aantal fraaie boerderijen, zoals twee villaboerderijen, waarbij het woongedeelte als losstaande villa voor het bedrijfsgedeelte is geplaatst. Ook interessant zijn de twee krimpenboerderijen die gebouwd zijn aan het einde van de negentiende eeuw en een ontginningsboerderij met zakelijk-expressionistische vormen uit 1936.
In de tweede helft van de twintigste eeuw is voor Eexterveen een dorpsvernieuwingsplan opgesteld in het kader van een herinrichting van het veenkoloniale gebied in Groningen en Drenthe. Het aantal faciliteiten in het dorp werd uitgebreid en in de jaren ’80 kreeg Eexterveen het dorpshuis annex café ’t Achterhoes aan de Dorpsstraat 41. In 2001 sloot het café, maar een deel van het pand wordt nog altijd gebruikt door de vele verenigingen die het dorp rijk is. Basisschool De Springplank is geopend in 1957 en werd in 1995 ingrijpend verbouwd na een fusie met de basisschool van Eexterveenschekanaal.
Colofon
Bron: Noordboek
